Στην εποχή του web 2.0 πολλές εφημερίδες προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα, προχωρούν ένα βήμα πιο μπροστά και βρίσκουν καινοτόμα και έξυπνα επιχειρηματικά μοντέλα για να επιβιώσουν από την κρίση και να «σώσουν» την δημοσιογραφία.
Η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με την ταχύτατη έλευση των Νέων τεχνολογίων έχει αναμφισβήτητα παίξει σημαντικό ρόλο στην αυξανόμενη κρίση των ελληνικών ΜΜΕ. Βέβαια το φαινόμενο αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό. Σε πολλές χώρες του δυτικού κόσμου τα ΜΜΕ αντιμετωπίζουν τα ίδια ακριβώς προβλήματα καθώς η διαφημιστική αγορά έχει «πάρει την κάτω βόλτα». Aποτέλεσμα των μειωμένων εσόδων είναι οι μαζικές απολύσεις προσωπικού και οι συνεργασίες freelance που εξασφαλίζουν την επιβίωση μιας μεγάλης μερίδας δημοσιογράφων.
Μεγιστάνες των ΜΜΕ και εκδότες βρίσκονται προς αναζήτηση ενός καλύτερου επιχειρηματικού μοντέλου που θα «σώσει την 4η εξουσία» , γνωρίζοντας πως η «χρυσή εποχή των παραδοσιακών ΜΜΕ» πέρασε ανεπιστρεπτεί και πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο έχουν αλλάξει εντελώς τον τρόπο που οι άνθρωποι διαβάζουν εφημερίδες.
Μια αναδυόμενη τάση που αποδεικνύεται αρκετά αποτελεσματική για την αύξηση των συνδρομητών, μας έρχεται από την Ολλανδία. Η ολλανδική ηλεκτρονική εφημερίδα, De Nieuwe Pers, δημιούργησε ένα νέο app για smartphone και tablet που επιτρέπει στους αναγνώστες να γίνουν συνδρομητές συγκεκριμένου περιεχομένου από ένα μόνο δημοσιογράφο.
Δεν είναι πλέον απαραίτητο να γίνουν συνδρομητές σε όλο το περιεχόμενο της εφημερίδας, δεδομένου ότι οι αναγνώστες μπορούν να επιλέξουν μία (ένα) ή περισσότερες (ους) δημοσιογράφους και να αγοράσουν τα προϊόντα τους (άρθρα) προς 1,79 € ανά μήνα. Η συνδρομή για το περιεχόμενο όλων των δημοσιογράφων είναι στα 38 € ανά έτος. Μόνο μέσα στις πρώτες 48 ώρες κυκλοφορίας του app, η εφημερίδα είχε εκατοντάδες νέους συνδρομητές.
Στην εποχή των Social Media, ο δημοσιογράφος αποκτά δική του ταυτότητα και αυτό σημαίνει ότι πλέον αποκτά δικό του ακροατήριο που μπορεί να το μεταφέρει από μέσο σε μέσο. Σήμερα, που η αναγνωσιμότητα είναι μετρήσιμη online, οι δημοσιογράφοι ενδιαφέρονται πολύ για να δημιουργήσουν δικό τους ακροατήριο, ενώ παλαιότερα η αναγνωσιμότητα θεωρείτο αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας.
Το ισχυρότερο όπλο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να κάνει τους αναγνώστες να πληρώσουν είναι το περιεχόμενο. Ένα λαμπρό παράδειγμα είναι η περίπτωση του Αμερικανού σχολιαστή στην Τhe Daily Beast, Andrew Sullivan, ο οποίος τον Ιανουάριο του 2013 παραιτήθηκε από την θέση του και δημιούργησε το δικό του blog, The Dish. Με τη συνδρομή στα $ 19,99 ανά μήνα, ο δημοσιογράφος κέρδισε $ 100.000 σε λιγότερο από 24 ώρες από την έναρξη του blog. Ο λόγος της επιτυχίας του έχει να κάνει με τον κανόνα που όλες οι κερδοφόρες επιχειρήσεις σέβονται: τη σωστή σχέση ποιότητας – τιμής.
Μοντέρνα και καινοτόμα επιχειρηματικά μοντέλα μπορούν να βγάλουν από το οικονομικό αδιέξοδο τους δημοσιογραφικούς οργανισμούς αρκεί να υπάρχει αλλαγή προοπτικής: οι εφημερίδες δεν είναι πλέον ένα «πακέτο» προς πώληση, αλλά ένα κουτί γεμάτο από μεμονωμένα περιεχόμενα που είναι ικανά να προσφέρουν στους δημοσιογράφους και τους εκδότες μια δεύτερη ευκαιρία.
Όταν όλα γύρω μας αλλάζουν με καταιγιστικούς ρυθμούς δεν γίνεται η δημοσιογραφία να παραμένει «κολλημένη» σε νόρμες και μοντέλα περασμένων δεκαετιών. Η αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας τους είναι απαραίτητη για την επιβίωση τους.
